Kent ve Üniversite Üzerine

Ülkemizde olduğu gibi dünya genelinde de, üniversiteler kuruldukları şehre sosyo-ekonomik açıdan canlılık kazandırırlar.

Bu gerekçeyle Türkiye’de de son yıllarda ardı ardına kurulan üniversitelerle birlikte üniversitesi olmayan şehir neredeyse kalmadı.

Ekonomik eşitsizliklerin gidermesi ayrıca kentlerin canlandırılmaları penceresinden bakıldığında, şehir dışından gelen çok sayıda öğrenci ile okul personelinin ve akademisyenlerin etkisiyle şehirlerde üniversitelerin etkisi ciddi oranda görülebilir. 

Yapılan son çalışmalar, üniversitelerin ekonomik canlılık, inovasyon, teknoloji transferi, bilgi yaratma ve bilgi altyapısı sunma ve çevreye katkı gibi katkılarını ortaya koymaktadır. 
Şehirlerin üniversitelerden beklentilerine gelince; bulundukları bölgeleri geliştirmesi, kalkındırması ve sosyalleştirmesidir. 

Tarih boyunca kentlileşme sürecinde varlığını sürekli olarak mekânlarda inşa eden insanın ihtiyaçlarına karşılık gelmesi bakımından yerleşme mekânları ve tipleri sürekli değişikliğe uğramıştır. Kentsel mekân da insanların oluşturduğu bir mekân olarak yaşamımızda önemli bir yer teşkil etmiştir. Kent bir kültür olarak insana yansımış, insan da kendi kültürünü şehre yansıtmıştır. Dolayısı ile şehir yaşamın sürekli devam ettiği ana mekân olarak insanla iç içe gelişmektedir. 
Bu açıdan bakıldığında yeni üniversitelerin kurulduğu şehirlerde mekânsal dönüşüm gerek ekonomik gerekse sosyal anlamda hızlı ve derin bir değişim şekilde görülmektedir.

Tarih boyunca kentler bu dinamiklere bağlı olarak sanayi, kültür, turizm, moda, sanat, din, küresel, spor gibi alanlarda değişme ve gelişme göstermiştir. Bugün geldiğimiz çağda şehri etkileyen unsurların başında üniversiteler yer almaktadır. Hemen her şehirde en az bir üniversite bulunmakta ve şehrin gelişim unsuru olarak dikkat çekmektedir. 

Üniversitelerimiz, kuruldukları şehir ve bölge için, insan kaynağı, bilgi, eğitim, iş ve sosyal hizmetler konusunda dikkate değer kurumlardır. Aynı şekilde üniversiteler yaptığı harcamalar ve istihdam ettiği şehir insanı ve sahip olduğu öğrenci dinamiği sayesinde şehir ekonomisine de büyük katkılar sağlar.
Özellikle bu dinamik genç öğrenci nüfusu, şehrin tüm tüketim alışkanlıklarını geliştirip değiştirmekte ve şehirde daha önce faal olmayan birçok yeni sektör oluşturmaktadır. Biryandan da halihazırda var olan iş kollarının da gelişmesine ciddi oranda katkı sağlamaktadır. 
Bu durumda artan nüfus, yeni konut talebi yaratmakta ve hem şehrin ekonomisine farklı sektörlerde katkı sağlamakta hem de şehrin alansal olarak büyümesini hızlandırmaktadır. Böylece, üniversite kurulan özellikle küçük şehirlerin hızlı bir büyüme eğilimine girdiklerini görürüz. 
Şehirlerin hatta küçük ilçelerin üniversite kurulması taleplerinin altında işte bu gerçek yatmaktadır diyebiliriz.

Bu bağlamda üniversiteyi kentten kenti de üniversiteden ayrı düşünmek abesle iştigaldir. Üniversitenin gelişiminde kurulduğu şehrin büyük önemi vardır. 
Bütün bunları dikkate aldığımızda şehirlere üniversitelerin kurulması; şehrin cazibesinin artması, sosyo-kültürel ortama etkisi, eğitimli insan gücü, genç nüfus artışı, akademik araştırmaların çoğalması, ticarette hareketlenme, ekonomik büyüme ve yeni yatırımları çekme gibi daha bir çok katma değeri şehre getirdiği yadsınamaz bir gerçektir.

Adem Kocatürk